W produkcji drobiarskiej żywienie stanowi największą część poniesionych kosztów. Żywienie obok genetyki ptaków jest także głównym czynnikiem warunkującym uzyskane wyniki produkcyjne, tym samym istotnie wpływając na rezultaty ekonomiczne. Koszty komponentów paszowych determinują w znaczącym stopniu zakres ich stosowania, a okresowe wahania cen mogą poważnie zmieniać opłacalność ich stosowania.
Głównym celem żywienia stad drobiu jest dostarczenie łatwo dostępnej energii oraz wysokowartościowego białka tak, by krótki układ pokarmowy był w stanie wykorzystać wszystkie składniki pokarmowe. Proces ten musi się w sposób ciągły i równomierny. Niestety komponenty paszowe o takiej charakterystyce cechują się jednocześnie wysoką ceną. W związku z tym żywieniowcy starają się poszukiwać nowych tanich komponentów paszowych, poprawiają ich wartość żywieniową przez stosowanie enzymów paszowych bądź obróbkę technologiczną. Jednym z podstawowych sposobów poprawienia wykorzystania paszy przez zwierzęta jest odpowiednie zbilansowanie składników diety tak, by w jak najlepszym stopniu odpowiadała zapotrzebowaniu zwierzęcia wynikającego między innymi z intensywności produkcji. Należy pamiętać, iż nie tylko tak często poruszane właściwe zbilansowanie aminokwasów ma znaczenie. Dostarczenie łatwo dostępnej energii wpływa zasadniczo na wykorzystanie pozostałych składników pokarmowych. I tak odpowiednia synchronizacja energii z aminokwasami wpływa na ich wykorzystanie, a odpowiednie zbilansowanie samych aminokwasów jest działaniem podstawowym w optymalizacji mieszanek. Niedopuszczalne jest podnoszenie koncentracji jednego aminokwasu bez zmiany zawartości aminokwasów będących w ścisłej zależności z nim (np. lizyna i arginina). Nieodpowiednie zbilansowanie aminokwasów prócz gorszych wyników produkcyjnych co jest efektem pośrednim powoduje także wzrost wydalanego azotu, pochodzącego z dezaminowanych aminokwasów. Proces ten jest energochłonny, więc prócz straty białka organizm traci także istotne ilości energii potrzebnej na wydalanie produktów metabolizmu białka.
W prawidłowym żywieniu drobiu kluczowym czynnikiem wpływającym na wykorzystanie paszy jest prawidłowe żywienie mineralne. Wbrew powszechnemu mniemaniu minerały mają równie istotne znaczenie w wykorzystaniu energii i białka paszy, jak opisane wcześniej zależności. I tak poziom wapnia ma zasadnicze znaczenie w poprawnym działaniu amylazy trzustkowej odpowiedzialnej za strawność skrobi. Natomiast zawartość sodu ma istotny wpływ na transport glukozy do krwiobiegu. Uważa się także, że odpowiednie zbilansowanie wapnia i fosforu oraz uwzględnienie fosforu fitynowego w tych obliczeniach istotnie wpływa na wykorzystanie przez zwierzęta nie tylko tych szczególnie ważnych pierwiastków, ale także aminokwasów (szczególnie lizyny), niewielkiej ilości skrobi oraz pierwiastków jak na przykład: cynk, magnez.
Stosowanie od wielu lat diet „wegetariańskich” z bardzo dużym udziałem poekstrakcyjnej śruty sojowej wymusiło stosowanie dodatkowych źródeł sodu. Wynika to z faktu jakim jest wysoka zawartość potasu w śrucie sojowej. Jak powszechnie wiadomo sód i potas są w ścisłej zależności, więc nadmiar któregokolwiek pierwiastka powinien być uzupełniany odpowiednią ilością drugiego. W związku z tym przy nadmiarze potasu pochodzącego z poekstrakcyjnej śruty sojowej, w celu zapewnienia optymalnego wzrostu i rozwoju kurcząt brojlerowskich, należy dietę uzupełnić odpowiednią ilością sodu. Najczęściej jako źródło sodu stosuje się sól kamienną, jednakże prócz sodu minerał ten wnosi także chlor, który w nadmiarze jest silnie toksyczny dla drobiu.
Sposobem racjonalizacji żywienia drobiu bardzo popularnym w ostatnim dziesięcioleciu jest suplementacja diet preparatami enzymatycznymi. Dodatki te mogą poprawiać dostępność składników pokarmowych w wyniku czego poziom energii w diecie jest wyższy, mogą udostępniać mikro oraz makro elementy umożliwiając obniżenia poziomu suplementacji. Preparaty enzymatyczne obok procesów technologicznych (granulacja) uważa się za jeden ze skuteczniejszych sposobów poprawy wartości pokarmowej diet dla drobiu, jednakże ich stosowanie wiąże się często z koniecznością przeformułowania diet pod względem energetycznym, białkowym, a także mineralnym.
Optymalizacja diet dla drobiu w celu maksymalizacji zysku jest procesem stosunkowo trudnym i wymagającym uwagi, niewielkie błędy mogą doprowadzić do poważnych strat w stadzie przekreślając założone cele produkcyjne. Wszelkie zmiany w dietach powinno się dokonywać bazując na szczegółowej analizie komponentów paszowych i precyzyjnych obliczeniach, należy także pamiętać o zmienności osobniczej, jaka występuje w stadzie, fakt te powinien wymuszać na hodowcach zakładanie pewnego marginesu błędu.
Źródło: FERMA ŚWIŃ i DROBIU 2010
Autor: prof. dr hab. Andrzej Rutkowski, mgr inż. Sebastian Kaczmarek – Katedra Żywienia Zwierząt i Gospodarki Paszowej – Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu
Zostaw odpowiedź