Pomoc w odbudowie produkcji rolniczej po nawałnicach

Polskę każdego roku nawiedzają anomalie pogodowe. Po dwóch powodziach w 2010 roku, kolejny rok przyniósł opłakane w skutkach mrozy, następnie wiosenne przymrozki, a w końcu susze na dużej powierzchni kraju.

Jakby tego było mało ponad 1000 zrujnowanych budynków, setki połamanych drzew i słupów energetycznych, zniszczone uprawy zbóż i warzyw – to bilans gwałtownej burzy, która przetoczyła się przez część województw łódzkiego i mazowieckiego w lipcu 2011 r. W gminie Klwów są wsie, w których ucierpiało 95 proc. gospodarstw. Najgorsze jest to, że mieszkańcy tych okolic żyją głównie z uprawy warzyw w tunelach, a wichura i grad zniszczyły właściwie 100 proc. upraw. Straty w zbożach sięgają 70-80 proc. Trąba powietrzna zniszczyła plantacje papryki i fasolki szparagowej, powyrywała z korzeniami większość drzew w sadzie, którego właściciele korzystali z dopłat na ratowanie starych odmian drzew owocowych.

W jeszcze gorszym stanie są budynki gospodarcze: obory, stodoły, chlewnie, które z reguły miały słabszą konstrukcję. Ogółem ucierpiało kilkaset domów i budynków gospodarczych. W rejonie Przysuchy i Białobrzegów zostały zniszczone sady owocowe i blisko 10 tys. tuneli z uprawami warzyw. Tereny te są często nazywane „paprykowym zagłębiem”. Zniszczenia tuneli paprykowych wynoszą 90 proc.

Wkrótce po nawałnicy samorządy zaczęły wypłacać zasiłki socjalne dla poszkodowanych, w wysokości 6 tys. zł. Dotknięci przez skutki burzy rolnicy, po dokonaniu wstępnych kalkulacji szkód oraz uzyskaniu opinii wojewody, mogli ubiegać się o dotacje na odtworzenie produkcji w Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. 18 lipca 2011 r. Agencja uruchomiła składanie wniosków o przyznanie pomocy w ramach działania „Przywracanie potencjału produkcji rolnej zniszczonego w wyniku klęsk żywiołowych oraz wprowadzenie odpowiednich działań zapobiegawczych” finansowanego z PROW 2007-2013. O takie wsparcie mogli starać się rolnicy, których gospodarstwa zostały zniszczone w wyniku działania jednej z następujących klęsk żywiołowych: powodzi, obsunięcia ziemi, wiosennych przymrozków, deszczu nawalnego, lawiny, gradu, zniszczeń w uprawach spowodowanych przez mróz, huragan, susze i uderzenia pioruna (art. 3 ust. 2 pkt. 2-11a ustawy z dnia 7 lipca 2005 r. o ubezpieczeniach upraw rolnych i zwierząt gospodarskich – Dz. U. Nr 150, poz. 1249, z późn. zm.). Oferowane przez ARiMR wsparcie na odbudowę produkcji rolniczej w jednym gospodarstwie może wynieść do 300 tys. zł. Poszkodowani rolnicy mogli ubiegać się o pomoc do 29 sierpnia 2011 r.

Zasady przyznawania wsparcia

Z działania „Przywracanie potencjału produkcji rolnej zniszczonego w wyniku wystąpienia klęsk żywiołowych oraz wprowadzenie odpowiednich działań zapobiegawczych” mogły skorzystać osoby fizyczne lub prawne, spółki osobowe w rozumieniu Kodeksu spółek handlowych oraz wspólnicy spółki cywilnej, którzy m.in.:

  • są posiadaczami samoistnymi lub zależnymi gospodarstwa rolnego w rozumieniu Kodeksu cywilnego o powierzchni użytków rolnych co najmniej 1 ha lub nieruchomości służącej do prowadzenia produkcji w zakresie działów specjalnych produkcji rolnej w rozumieniu przepisów o KRUS, w którym wystąpiła szkoda spowodowana przez co najmniej przez jedno z wymienionych zdarzeń losowych: powódź, obsunięcie ziemi, przymrozki wiosenne, ujemne skutki przezimowania, grad, huragan, suszę, lawinę, deszcz nawalny oraz piorun (art. 3 ust. 2 pkt 2-11a ustawy z dnia 7 lipca 2005 r. o ubezpieczeniach upraw rolnych i zwierząt gospodarskich – Dz. U. Nr 150, poz. 1249, z późn. zm.);
  • prowadzą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej produkcję roślinną lub zwierzęcą, z wyłączeniem chowu i hodowli ryb;
  • oraz spełniają wszystkie pozostałe obowiązujące w ramach tego działania kryteria dostępu i wymogi formalne, określone w rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 13 września 2010 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania pomocy finansowej w ramach działania „Przywracanie potencjału produkcji rolnej zniszczonego w wyniku wystąpienia klęsk żywiołowych oraz wprowadzenie odpowiednich działań zapobiegawczych” objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 (Dz. U. Nr 169, poz. 1141, z późn. zm.).

Pomoc mogła być przyznana, jeżeli wysokość szkód oszacowanych przez komisję powołaną przez wojewodę właściwego ze względu na miejsce wystąpienia szkody, będzie wynosić:

  • w uprawach rolnych, zwierzętach gospodarskich lub rybach średnio powyżej 30 proc. wielkości średniej rocznej produkcji rolnej z trzech lat poprzedzających rok, w którym wystąpiła szkoda, albo z trzech lat w okresie pięcioletnim poprzedzającym rok, w którym wystąpiła szkoda, z pominięciem roku o najwyższej i najniższej wielkości produkcji w gospodarstwie rolnym,

oraz

  • w budynkach, budowlach, maszynach lub urządzeniach służących do produkcji rolnej, sadach lub plantacjach wieloletnich, lub stadach podstawowych zwierząt gospodarskich, nie mniej niż 10 tys. zł.

Te dwa warunki musiały być spełnione łącznie.

Pomoc będzie przyznawana i wypłacana:

  • do wysokości nieprzekraczającej 130 proc. wartości szkód spowodowanych w gospodarstwie w budynkach, budowlach, maszynach lub urządzeniach służących do produkcji rolnej, sadach lub plantacjach wieloletnich, lub stadach podstawowych zwierząt gospodarskich, oszacowanych przez komisję, lecz nie większej niż wysokość 144 proc. wartości tych szkód pomniejszonej o kwotę odszkodowania uzyskanego z tytułu ubezpieczenia budynków, budowli, maszyn lub urządzeń służących do produkcji rolnej, sadów lub plantacji wieloletnich, lub stad podstawowych zwierząt gospodarskich, uszkodzonych lub zniszczonych w wyniku wystąpienia przymrozków wiosennych, ujemnych skutków przezimowania, suszy, powodzi, deszczu nawalnego, huraganu, gradu, obsunięcia się ziemi, lawiny, uderzeń pioruna – od ryzyka wystąpienia takich okoliczności;
  • do wysokości limitu, który w okresie realizacji Programu ma wynosi maksymalnie 300 tys. zł na jedno gospodarstwo;
  • w formie refundacji części poniesionych kosztów kwalifikowalnych, przy czym refundacji ma podlegać nie więcej niż 90% kosztów kwalifikowalnych.

Wsparcie będzie można otrzymać na inwestycje, w których koszty kwalifikowalne przekraczają 10 tys. zł.

Pomoc może być przyznawana na operacje:

  • obejmujące wyłącznie inwestycje związane z prowadzeniem działalności rolniczej;
  • spełniające wymagania określone w Programie, w szczególności uzasadnione ekonomicznie, w tym pod względem kosztów, oraz zapewniające osiągnięcie i zachowanie celów działania;
  • których realizacja w gospodarstwie będzie uzasadniona potrzebą przywrócenia potencjału produkcji rolnej;
  • które nie będą finansowane z udziałem innych środków publicznych;
  • które nie spowodują wzrostu produkcji, dla której brak jest rynku zbytu;

jeżeli:

  • wniosek o przyznanie pomocy zostanie złożony w roku, w którym wystąpiła szkoda w gospodarstwie spowodowana przez klęskę żywiołową lub w roku następującym po roku, w którym wystąpiła ta szkoda;
  • w związku z wystąpieniem tej samej szkody rolnikowi, jego domownikowi w rozumieniu przepisów o KRUS lub małżonkowi tego rolnika, nie przyznano pomocy finansowej w ramach działania „Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej” – w przypadku gdy o pomoc ubiega się osoba fizyczna.

O przyznaniu pomocy nie będzie decydowała kolejność składania wniosków. Wsparcie będzie przysługiwało według liczby punktów przyznanych na podstawie kryterium wnioskowanej przez rolnika wysokości pomocy oraz wielkości szkód poniesionych w jego gospodarstwie. Wniosek o płatność rozpatrywany będzie w terminie 2 miesięcy, a ARiMR dokona wypłaty środków finansowych niezwłocznie po pozytywnym jego rozpatrzeniu. Na koniec warto dodać, że to już czwarty nabór wniosków o przyznanie wsparcia w ramach działania 126, poprzednie trzy zostały przeprowadzone w ubiegłym roku i na początku tego roku.

Oprac. Aleksandra Szymańska