Żywienie przygotowawcze zasuszonych krów

W okresie od ostatniego dnia przed wycieleniem do szczytu laktacji ma miejsce wysokie zagrożenie wystąpieniem wielu schorzeń lub chorób krów. Poza zagrożeniami związanymi z porodem występują zaburzenia bezpośrednio lub pośrednio związane z żywieniem, wydzielaniem mleka czy przemianą materii. Do takich zaliczyć możemy: gorączkę okołoporodową, tężyczkę, zatrzymanie łożyska, mastitis, ketozę, obrzęk wymienia. Trwalsze przyczyny występowania wymienionych chorób są związane z błędami żywieniowymi, które występują w ostatniej fazie laktacji i okresie zasuszenia.

Ważną rolę odgrywa niedobór energii po porodzie. Krowa przez pierwsze 8-12 tygodnie po porodzie pobiera z paszy mniej składników pokarmowych niż wydala w mleku. Dlatego zwierzę braki te pokrywa z zapasów organizmu.

Innym problemem jest zbytnie zatuczenie zwierzęcia w ostatnim okresie przed zasuszeniem. Wynika to z faktu, że pod koniec laktacji produkcja mleka jest zróżnicowana, natomiast wszystkie zwierzęta otrzymują taką samą ilość paszy. Często w momencie zasuszenia krowy mleczne charakteryzują się wydajnością dzienną mleka 5, 10 a w przypadku krów wysokowydajnych 15 i więcej litrów.

Duże zróżnicowanie wydajności w ostatnim okresie laktacji, przy jednakowym żywieniu, może spowodować zaburzenia w okresie późniejszym. Szczególne znaczenie ma nadmierna podaż składników odżywczych w okresie zasuszenia, kiedy na przykład kiszonka z kukurydzy odgrywa dominujące znaczenie w dawce pokarmowej krowy. Kiszonka z kukurydzy jako pasza energetyczna powoduje odkładanie nadmiaru tłuszczu w organizmie. Jednoczenie w ostatnim okresie ciąży rosnący intensywnie płód powoduje obniżenie pojemności żwacza.

Należy pamiętać, że nadmiar, jak i niedobór, składników pokarmowych może powodować występowanie chorób i zaburzeń po porodzie.

W okresie zbliżającego się terminu porodu zwierzę powinno osiągnąć optymalny stan fizjologiczny organizmu charakteryzujący się:

  • dobrym pobieraniem paszy
  • minimum średni stopień odżywienia
  • dobrze uformowana błona śluzowa żwacza
  • minimum od 10 dnia przed porodem mikroflora żwacza ma możliwość przystosowania się do nowej dawki, którą żywione będą zwierzęta w okresie laktacji – rozpoczynamy podawanie paszy treściwej
  • prawidłowa przemiana wapnia – gospodarka wapnia stymulowana poprzez sposób żywienia.

Specjalistyczne mieszanki dla krów mlecznych w okresie zasuszenia

Podczas okresu zasuszenia, od 6-7 tygodnia przed wycieleniem, zasuszone krowy wymagają właściwego żywienia mineralno-witaminowego. Odpowiednim dodatkiem na ten okres jest mieszanka mineralno-witaminowa Bestermine Vital, która dostarcza odpowiednio wysokiego poziomu witamin, mikro- i makroelementów, a także zawiera bardzo niski poziom wapnia.

Niski poziom wapnia w mieszance mineralno-witaminowej w połączeniu z niską zawartością wapnia w dawce pokarmowej spowoduje uwolnienie tego składnika z układu kostnego. Aktywna mobilizacja wapnia z układu kostnego jest konieczna w celu dostarczenia krowom odpowiedniego poziomu wapnia we krwi na końcu okresu zasuszenia i początku laktacji.

Takie żywienie krów zasuszonych będzie prowadziło do zminimalizowania prawdopodobieństwa wystąpienia ostrych stanów gorączki okołoporodowej (zalegania okołoporodowego). W ostatnich 2-3 tygodniach przed wycieleniem krowa powinna pobierać 11-13 kg suchej masy dawki. Celowym jest stymulowanie krowy do tak wysokiego pobrania suchej masy poprzez wzrost zawartość magnezu w dawce. Wysoka zawartość magnezu w tej mieszance (20%), wspomaga ten proces.

Zapobieganie często występującej gorączce okołoporodowej jest możliwe dzięki użyciu mieszanki mineralnej Bestermine EB – MIX. W stadach krów wysokomlecznych, w których występował wielokrotnie problem zalegania okołoporodowego wskazane jest stosowanie tego preparatu. Celem stosowania tej mieszanki mineralno – witaminowej jest pobudzenie uwalniania wapnia z kości. Produkt ten oparty jest na tzw. dEB = dietary Elektrolyte Balance (żywieniowa równowaga elektrolitowa, bilans kationowo-anionowy). Stosunek między różnymi solami powoduje niższy poziom pH w moczu i krwi a także aktywuje nerki i kości do uwalniania większej ilości wapnia (właściwa reakcja na wydzielanie przez organizm parathormonu).

Wyższy poziom wydalania wapnia w połączeniu z niską zawartością wapnia w dawce pokarmowej będzie bodźcem do pobudzania okostnej do uwalniania wapnia z kości (wyrównanie poziomu pH w moczu i krwi). Pobudzenie tego procesu (wysoki poziom uwalnianego wapnia z kości) przed wycieleniem, przygotuje krowy mleczne do lepszego startu w laktację i zapobiegnie postaci podklinicznej i ostrej gorączki okołoporodowej.

Bardzo ważne jest stosowanie tej mieszanki tylko przez ostatnie 2-3 tygodnie okresu zasuszenia.

Inną zalecaną mieszanką jest Prelacto. Jest to pasza treściwa o korzystnym składzie, ponieważ zapewnia równowagę elektrolityczną w organizmie krowy mlecznej. Zaleca się stosować preparat w ilości 1 kg/krowa/dzień w okresie 2 tyg. przed wycieleniem, i 2 kg/krowa/dzień 1 tydzień przed wycieleniem. Preparat zawiera dodatkowo beta-karoten, substancje smakowe oraz dEB.

Podsumowanie

  • Zastosowanie odpowiedniego żywienia krów w okresie zasuszenia zależy od stanu odżywienia po zakończonej laktacji. W okresie zasuszenia powinien być ściśle kontrolowany bilans kationowo – anionowy. W ostatnich trzech tygodniach ciąży krowa powinna pobierać więcej anionów w porównaniu do kationów.
  • W celu uzyskania równowagi elektrolitycznej organizmu krowy przed wycieleniem i regulacji przemian wapnia zalecane jest stosowanie mieszanek Bestermine EB-MIX i Prelacto w okresie 2 tygodni do porodu.
  • Odstępstwo od prawidłowego żywienia krów w okresie zasuszenia może spowodować obniżenie wydajności mlecznej krów o minimum 200-300 kg, a w skrajnych przypadkach nawet 1000 kg, w zależności od potencjalnej wydajności krowy i stopnia popełnionych błędów.
  • Krowy zasuszone w momencie porodu, poza odpowiednim stanem odżywienia, powinny posiadać dobrze uformowaną błonę śluzową żwacza (zwiększenie powierzchni kosmków błony śluzowej) poprzez stopniowe wzbogacanie dawki pokarmowej w energię przez okres, co najmniej 2 tygodnie przed porodem. Istotnym elementem wprowadzenia krowy we właściwą laktację jest stosowanie wysokoenergetycznych mieszanek treściwych (np. Impuls, Balans).
  • W okresie od 10-14 dnia przed porodem mikroflora żwacza ma możliwość przystosowania się do nowej paszy, którą żywione będą zwierzęta w okresie laktacji. Jest to minimalny okres, w którym krowy powinny w dawce pokarmowej otrzymywać wszystkie komponenty dawki planowane do stosowania po wycieleniu.
  • Okres zasuszenia krów jest to bardzo trudny okres żywienia. Prawidłowe żywienie decyduje o wydajności w całej laktacji. Wiele problemów zdrowotnych, a zwłaszcza chorób metabolicznych wynika z nieprawidłowego żywienia w okresie zasuszenia.

Skrót artykułu:

„Żywienie przygotowawcze zasuszonych krów – problemy okresu okołoporodowego”
redakcja – Anna Rogowska
Autor: Ryszard Zarudzki