Zastosowanie mikroelementowych chelatów w żywieniu zwierząt

W żywieniu współczesnych wysokoprodukcyjnych zwierząt szczególną rolę odgrywa właściwe ich zaopatrzenie w mikroelementy. W organizmie zwierząt stanowią one nierozłączną cześć szeregu enzymów biorących udział w licznych procesach biochemicznych.

Nieprawidłowe zbilansowanie składników mineralnych w dawkach pokarmowych wpływa na obniżenie ich wykorzystania. Liczne badania wskazują, że ze związków mineralnych mikroelementów, dorosłe zwierzęta wykorzystują nie więcej niż 30% [Cu, Zn, Mn i Fe]. Obecnie, dokładne bilansowanie dawek pokarmowych dla zwierząt o wysokim potencjale genetycznym, zgodne z rzeczywistym zapotrzebowaniem na składniki pokarmowe i mineralne, pozwala osiągać wskaźniki produkcyjne na wysokim poziomie.

Dlatego też, w wielu ośrodkach badawczych prowadzone są badania nad poszukiwaniem takich form związków mineralnych, których wykorzystanie, dostępność i stopień absorpcji z treści przewodu pokarmowego, będzie przebiegać na wyższym poziomie. Należą do nich organiczne związki, powstałe w wyniku kompleksowania (chelatowania) rozpuszczalnych soli metalu z aminokwasami i/lub częściowo zhydrolizowanym białkiem, lub roztworem polisacharydu. Przeprowadzane badania podkreślają korzystny wpływ stosowania organicznych form mikroelementów, przede wszystkim ze względu na ich wyższą przyswajalność, nawet dochodzącą do 90%.

Organiczne formy mikroelementów (chelaty, biokompleksy) są kompleksami, składającymi się z atomu metalu połączonego wiązaniem koordynacyjnym z takimi związkami jak białka, aminokwasy, węglowodany, tłuszcze i inne. W czasie procesu kompleksowania, cząsteczki minerałów w chelatach zostają zobojętnione (nie posiadają ładunków elektrycznych) dzięki czemu nie powodują dezaktywacji witaminy C, E, oraz witamin z grupy B. Dodatkowo związanie tych cząsteczek z aminokwasami sprawia, że zanikają antagonizmy pomiędzy minerałami podanymi w formie organicznej.

Chelaty są wchłaniane przez organizm zwierzęcia w sposób charakterystyczny dla aminokwasów, z którymi są związane mikroelementy. W znacznym stopniu przyspiesza to i ułatwia przyswajanie tak podanych mikroelementów oraz umożliwia bezpośrednie docieranie w miejsca, gdzie występuje ich największy deficyt. Zdecydowanie lepsza bioprzyswajalność chelatów [ w granicach 90% w porównaniu z nieorganicznymi formami mikroelementów ok. 10-30 % ] pozwala również na zmniejszenie dawki mikroelementu przy jednoczesnym zwiększeniu jego pobrania przez zwierzę, a tym samym znacznie poprawia wyniki produkcyjne.

Mechanizm korzystnego działania chelatów jest ponadto związany z ochroną mikroelementów przed tworzeniem nieprzyswajalnych połączeń ze składnikami antyżywieniowymi, takimi jak fityniany i polisacharydy nieskrobiowe. Istotne znaczenie ma również niższa reaktywność mikroelementów ze źródeł organicznych niż z połączeń nieorganicznych, dzięki czemu zwiększa się trwałość witamin w premiksach.

Produkowane przez Przedsiębiorstwo ARKOP chelaty paszowe BIOMAX® ( na bazie hydrolizatu białka soi ) oraz GLYSTAR® ( na bazie glicyny ) są idealnym sposobem uzupełnienia w dawce pokarmowej niedoborów mikroelementów oraz w znaczny sposób podnoszą odporność zwierząt w sytuacjach szczególnego narażenia na czynniki stresowe ( np. hałas, urazy).

Obydwie formy chelatów charakteryzują się bardzo dobrą mieszalnością oraz stabilnością w szerokim zakresie pH, co dodatkowo poszerza możliwość ich stosowania w szeroko pojętym żywieniu zwierząt. Należy jednak zauważyć, że glicyna będąca składnikiem chelatu GLYSTAR® jest najłatwiej przyswajalnym aminokwasem, co ze względu na jej szerokie zastosowanie dodatkowo podnosi walory tego dodatku. Jej bardzo dobre kompleksowanie (chelatowanie) z niektórymi elementami mineralnymi (cynk, miedz, żelazo, mangan) pozwala na bardzo dokładne dawkowanie w/w składników mineralnych a tym samym na dokładne układanie dawek pokarmowych dla zwierząt.

Powyższe informacje wskazują jednoznacznie na ogromną przydatność produkowanych przez ARKOP dodatków paszowych i na pewno są bardzo dobrą alternatywą dla nieorganicznych związków mineralnych.

ARKOP lek. wet. Michał Ryszka
Kongres Olsztyn