Pierwsze sygnały o pojawieniu się motyla z rodziny skośnikowatych (Gelechidae) – ukośnika pomidorowego (Tuta absoluta, Povolny) w Europie dotarły z południowych prowincji Hiszpanii.
W 2006 roku jego obecność stwierdzono Katalonii, Walencji i Turcji oraz na Ibizie. W 2007 roku o jego obecności donoszono z Algierii, Maroka, rok później z Korsyki i Francji, wszędzie powodując znaczne straty w produkcji roślin psiankowatych. Wiadomo, że z importowanymi owocami pomidorów dotarł także do Hiszpanii i kwestią czasu jest jego stwierdzenie także na polskich plantacjach.
Skośnik pochodzi z Ameryki Południowej, występuje licznie w Brazylii, Boliwii, Peru, Chile, Wenezueli, Kolumbii, Urugwaju i Paragwaju, ale tylko do wysokości 1000 m n.p.m., gdyż jest nieodporny na niską temperaturę. Owad dorosły, długości około 1 cm, ma barwę srebrzystoszarą lub srebrzysto-brązową z ciemnymi plamami na przedniej parze skrzydeł. Jaja są białożółte, cylindryczne o wymiarach 0,2×0,4 mm. Larwy początkowo mlecznobiałe z ciemną głową przebarwiają się na jasnoróżowo, osiągają około 8 mm długości. Poczwarka jest brązowa, cylindryczna, z wyraźnym szwem brzusznym, długości 4 mm. Owady dorosłe ukośnika pomidorowego są aktywne nocą i żyją od 9 do 23 dni. Samica składa przeciętnie około 260 jaj, zazwyczaj na dolnej stronie liści wierzchołkowych. Z jaj po upływie 4-10 dni wylęgają się larwy. Ich rozwój trwa 11-36 dni i zależy głównie od temperatury. Larwa ostatniego stadium przeobraża się w poczwarkę, która pozostaje w spoczynku średnio 5-21 dni. Rozwój jednego pokolenia trwa przeciętnie 30-40 dni, ale w temperaturze 15oC może ulec dwukrotnemu wydłużeniu. W sprzyjających szkodnikowi warunkach rozwija się 10-12 pokoleń rocznie.
Skośnik pomidorowy jest bardzo groźnym szkodnikiem roślin uprawnych z rodziny psiankowate (Solanaceae). Atakuje przede wszystkim pomidory i ziemniaki, rzadziej oberżynę i paprykę, ale może żerować i rozwijać się także na gatunkach dziko rosnących, np. na: bieluniu (Datura spp.), psiance (Solanum spp.), tytoniu (Nicotiana spp.) czy kolcowoju (Lycium spp.). Larwy zasiedlają wszystkie części rośliny, z wyjątkiem podziemnych, a więc nie uszkadzają bulw i korzeni. Żerują głównie w miękiszu liści, co powoduje powstawanie nieregularnych korytarzy, czyli min wypełnionych odchodami gąsienicy. Skórki liścia pozostają nieuszkodzone. Z czasem miny ulegają nekrozie i brązowieją. Larwa podczas rozwoju może zniszczyć około 3 cm2 blaszki liściowej.
Z liści wierzchołkowych może przemieszczać się także na rozwijające się organy rośliny – często niszczy stożek wzrostu. Może ponadto żerować w pędach i owocach drążąc w nich korytarze. Wzrost roślin jest zahamowany, a owoce ulegają zniekształceniom i gniją. Szkodnik jest łatwy do zauważenia na roślinach, ponieważ samica najchętniej składa jaja w okolicach wierzchołka pędu, a pierwsze miny pojawiają się na środkowych, najmłodszych liściach – podobnie jak w przypadku żerowania larw miniarek. Pomidor może być atakowany we wszystkich fazach swojej wegetacji – od siewek aż po dojrzałe, owocujące rośliny.
Skośnik pomidorowy do dzisiaj nie został ogłoszony szkodnikiem kwarantannowym w krajach Unii Europejskiej. W 2004 roku na swojej liście kwarantannowej -A1- umieściła go natomiast Europejska i Śródziemnomorska Organizacja Ochrony Roślin (EPPO), sygnalizując potencjalne zagrożenie ze strony tego gatunku dla krajów unijnych. Decyzja o uznaniu go za organizm kwarantannowy może być suwerenną decyzją państw UE.
Zwalczanie chemiczne skośnika pomidorowego jest trudne, ze względu na odporność owadów na abamektynę, deltametrynę, kartap i metamidofos – substancje aktywne, których powszechnie używano do zwalczania tego szkodnika na plantacjach pomidorów i ziemniaków w Ameryce Południowej.
W metodzie biologicznej skuteczna jest introdukcja kruszynka (Trichogramma pretiosum) – pasożyta jaj motyla. W Brazylii stwierdzono występowanie drapieżnego pluskwiaka z rodzaju Xylocoris (z rodziny Anthocoridae), biedronki Cycloneda sanguinea i wciornastków (Phlaeothripidae), które żerowały na jajach szkodnika. Obserwowano też pasożytowanie larw przez błonkówkę Goniozus nigrifemur, a poczwarek przez liczne gatunki błonkówek z rodzajow: Bracon, Earinus oraz Ponura. Skutecznym drapieżcą larw jest ponadto pluskwiak Podisus nigrispinus (Pentatomidae). Rola tych owadów w ograniczeniu populacji szkodnika (z wyjątkiem T. pretiosum i P. nigrispinus) jest niewielka, ale przyczyniają się one do wzrostu śmiertelności poszczególnych jego stadiów. W szklarniach istnieje możliwość wykorzystania drapieżnego pluskwiaka Macrolophus caliginosus do niszczenia jaj i najmłodszych larw T. absoluta. Należy podkreślić, że zalecano dokarmianie tego entomofaga jajami skośnika zbożowiaczka (Sitotraga cerealella) należącego także do rodziny Gelechiidae. Pozytywne rezultaty uzyskano również z izolatami grzyba Metarhizium anisopliae, które wykazują dobre właściwości entomopatogenne w stosunku do jaj, choć nie wpływają zasadniczo na obniżenie płodności samic motyla.
Duże znaczenie zarówno w uprawach polowych, jak i pod osłonami ma obecnie wykorzystanie feromonów płciowych. Produkowane są i oferowane różnego typu pułapki służące do odławiania samców szkodnika. Umożliwiają one dokładne monitorowanie momentu wystąpienia i liczebności populacji, przyczyniając się zarazem do jej ograniczenia. Zaleca się profilaktyczne umieszczanie 2-4 pułapek na hektar, a w przypadku dużego nasilenia szkodnika zwiększanie ich liczby do 25. Co 4 tygodnie pułapki należy wymienić na nowe.
Niezwykle ważne jest także przestrzeganie zasad fitosanitarnych, zaleca się: usuwanie i niszczenie zasiedlonych organów roślin, usuwanie z obiektu i niszczenie resztek opanowanych roślin, dezynfekowanie szklarni i tuneli po zakończeniu uprawy, usuwanie z sąsiedztwa chwastów, na których może odbywać się rozwój gąsienic, przestrzeganie prawidłowego płodozmianu, prawidłowe nawadnianie i nawożenie roślin, co jest szczególnie istotne przy uprawie na lekkich glebach i w czasie suszy.
Małgorzata Kołaczyńska-Janicka