Europejscy i latynoamerykańscy urzędnicy ds. handlu są bliscy finalizacji porozumienia w sprawie bananów. Może to oznaczać zakończenie najdłuższego sporu w historii Światowej Organizacji Handlu (WTO) i spowodować spadek cen dla konsumentów.
Projekt porozumienia, do którego dotarł Financial Times, wzywa Unię Europejską do radykalnego obniżenia ceł na banany i dziesiątki innych produktów tropikalnych. Może ono zostać podpisane jeszcze w tym tygodniu, twierdzą osoby znające przebieg rozmów.
Strony wciąż negocjują z USA, ale są przekonane, że porozumienie w obecnym kształcie zyska poparcie Waszyngtonu.
„Bananowe wojny” rozpoczęły się w 1993 roku i wywołały wiele animozji i wzajemnych oskarżeń pomiędzy zaangażowanymi stronami, a także wewnątrz samej, liczącej dziś 27 państw członkowskich, Unii Europejskiej.
Proponowane porozumienie może również nadać nową dynamikę rundzie Doha światowych negocjacji handlowych, ponieważ rozwiązuje problem ceł na dziesiątki produktów tropikalnych, twierdzą europejscy urzędnicy. Może również otworzyć UE drogę do zawarcia umów o wolnym handlu (FTA) z krajami Ameryki Środkowej i Południowej.
Spór wywołała wprowadzona w 1993 roku polityka UE, która dawała wielkie preferencje bananom pochodzącym z byłych brytyjskich i francuskich kolonii w Afryce, na Karaibach i w regionie Pacyfiku (ACP). To spowodowało falę skutecznych skarg handlowych ze strony eksporterów latynoamerykańskich, takich jak Ekwador i Honduras, które uprawiały banany za ułamek ceny. USA, gdzie mieszczą się takie firmy jak Chiquita Brands i Dole, dołączyły do awantury.
Zgodnie z proponowanym porozumieniem UE zrmniejszy swoje cła na banany z obecnych 176 euro za tonę do 114 euro – co zredukuje niemal całą przewagę krajów ACP. Cło spadnie do 148 euro bezpośrednio po podpisaniu porozumienia, a następnie będzie systematycznie obniżane przez siedem lat.
Propozycja redukuje również cła na inne produkty tropikalne importowane do UE – od cukru po ananasy – w oczekiwaniu na ostateczne porozumienie w Doha. To także zniweluje przewagę państw ACP, które były wyjęte spod tych ceł.
W zamian za to państwa ACP otrzymają od UE 190 milionów euro w postaci nowego pakietu pomocy rozwojowej, który ma pomóc im w restrukturyzacji. Kraje Ameryki Łacińskiej zgodziły się wycofać wszystkie pozwy przeciwko UE związane ze sprawą bananów.
Komisja Europejska odmówiła komentarza w sprawie propozycji, która ma poparcie komisarz handlu, Baronessy Ashton. Jedna z osób zbliżonych do rozmów przestrzegła, że są jeszcze kwestie prawne do rozwiązania, ale stwierdziła: „W ubiegłym tygodniu zrobili wielki krok do przodu”.
Joshua Chaffin, Bruksela Financial Times